Qədim Yunan: alfabe. Qədim Yunan dili tarixi

Qədim Yunan dili "ölü" kateqoriyasına aiddir: bu gün gündəlik söhbətdə istifadə edən bir adam tapa bilmir. Ancaq unutulmayan və irretrievable bir şəkildə itkin ola bilməz. Dünyanın hər yerində qədim yunan dilində ayrı sözlər eşitdirilə bilər. Günümüzdə əlifbası, qrammatikası və tələffüz qaydalarını öyrənmək qeyri-adi deyil.

Əsrlərin dərinliklərindən

Qədim yunan dilinin tarixi Balkan tayfalarının gələcək Hellas torpaqlarının işğalı ilə başlamışdır. 21-ci və 17-ci əsrlər arasında baş vermişdi. BC. Onlarla birlikdə klonik dövrün Myken diyarlarının başlanğıcını, sonra Koine (İskəndəriyyə ləhcəsi) və Yunanıstanın müasir formasını bir az sonra verəcək Proto-yunan dili adlandırdılar. Hind-Avropadan çıxdı və doğum zamanı böyük dövlətin çiçəklənməsi və düşməsi ciddi dəyişikliklərə məruz qaldı.

Yazılı sübutlar

XVI-XI əsrə qədər XVII əsrə qədər Dorian işğalına qədər Tunc dövrünə qədər. Yunanıstanda və Kritdə Myken dili istifadə edildi. Bu gün Yunanıstanın ən qədim versiyası sayılır. Bu günə qədər Mycenaean Girit adasında kəşf edilmiş gil tabletlər üzərində yazı şəklində yaşamışdır. Mətnlərin nadir nümunələri (təxminən 6 min) əsasən biznes qeydlərini əhatə edir. Onlarda qeydə alınmış görünən əhəmiyyətsiz məlumatlara baxmayaraq lövhələr elm adamlarına keçmiş dövr haqqında çox məlumat verdilər.

Lətifələr

Hər qəbildən qədim yunan dili öz xüsusiyyətlərini qazanmışdı. Vaxt keçdikcə onun dialektləri bir neçə idi, ənənəvi olaraq dörd qrupa bölünür:

• Şərq: İon və Attic ləhcələri daxildir;

• Qərb: Dorian dialekti;

• Arcade-Kipr və ya Cənubi Açı;

• Aiol və ya Şimal Açıq.

Atlantik ləhcəsi əsasında Böyük İskəndərun fəthindən sonra başlayan Hellenistik dövrdə bütün Şərq Aralıq dənizi boyunca yayılmış bir könin, yunan dilidir. Daha sonra, müasir dialektlərin əksəriyyəti ondan çıxacaq.

Əlifba

Bu gün bir və ya digər şəkildə, ancaq demək olar ki, hamısı qədim yunan dilini bilir. Matematik, fizika və digər elmlərdə "may" və "beta", "alfa", "sigma" və s. Məktubları istifadə olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, əlifba, dilin özü kimi, havadan gəlməmişdir. O X və ya IX c idi. BC. E. Fenik (Kənan) qəbilələrindən borc götürülmüşdür. Məktubların orijinal dəyərləri zamanla itirdi, ancaq adları və əmri saxlandı.

Həmin vaxt Yunanıstanda bir neçə mədəniyyət mərkəzi vardı və hər biri öz xüsusiyyətlərini əlifbaya təqdim etdi. Bu yerli variantlardan ən əhəmiyyətlisi Milet və Chalcis idi. Birincisi sonra Bizansda istifadə olunacaq. Onun Cyril və Methodius, slavyan əlifbasının əsası olacaq. Kalkis variantı Romalılar tərəfindən qəbul edildi. O, hələ də Qərbi Avropada istifadə olunan latın əlifbasının nəslindəndir.

Bu gün qədim Yunan dili

Bu gün qədim yunanların "ölü" dilini öyrənmək üçün çox sayda insanları təşviq etməsinin səbəbi göz qabağındadır. Və buna baxmayaraq, bu. Müqayisəli dilçilik və əlaqəli fənlər ilə məşğul olan filologlar üçün, qədim Yunan dili anlayışı peşənin bir hissəsidir. Kulturoloqlar, filosoflar və tarixçilər haqqında da bəhs edilə bilər. Onlar üçün qədim Yunan dili çoxsaylı orijinal mənbələrdəndir. Əlbəttə ki, bütün bu ədəbiyyat oxumaq və tərcümə edilə bilər. Bununla belə, ən azı bir dəfə orijinal və "yerli" dil versiyası ilə müqayisədə olan hər kəs müxtəlif versiyaların adətən fərqləndiyini bilir. Fərqlərin səbəbi dünyagörüşü, tarixin xüsusiyyətləri və xalqların qavrayışıdır. Bütün bu nüanslar mətndə öz əksini tapır, onu dəyişdirir və tərcümə olunmayan ifadələri yaradır, anlayışının dolğunluğu yalnız orijinal dili öyrəndikdən sonra başa düşülə bilər.

Arxeoloqlar və nümismatçılar üçün qədim yunanı bilmək artıq olardı. Dil anlayışını asanlaşdırır və bəzi hallarda tez saxta müəyyənləşdirməyə kömək edir.

Borclar

Rus dilində qədim yunan sözləri çox sayda tapılıb. Çox vaxt biz qədimliyi və habituallığını göstərən mənşəlilərdən belə şübhə etmirik. Xristianlığın qəbulundan sonra Elena, Andrey, Tatyana və Fedor bizə qədim Yunanıstan gəldi. Slavyan tayfalarının dilində Hellenlər və Bizanslılarla güclü ticarət və digər əlaqələr dövründə bir çox yeni sözlər ortaya çıxdı. Onların arasında "pancake", "yelkən", "sirkə", "kukla" adlandırmaq olar. Bu gün bu sözlər və bənzər sözlər çox məlumdur ki, onların xarici mənşəyinə inanmaq çətindir.

Müxtəlif elm sahələrində elmi ədəbiyyat da tam olaraq qədim yunanlardan borcalanlarla doludur. Hellas ərazisindən müxtəlif disiplinlər (coğrafiya, astronomiya və s.), Siyasi və sosial (monarxiya, demokratiya), həmçinin tibbi, musiqi, ədəbi və bir çox başqa terminlərin adları gəldi. Köhnə dövrlərdə hələ mövcud olmayan obyekt və hadisələri ifadə edən yeni sözlərin qəlbində yunan kökləri yalan və ya yunan prefikslərinin (telefon, mikroskop) köməyi ilə yaranır. Digər şərtlər bugün istifadə olunur, öz orijinal mənasını itirmişdir. Beləliklə, keçmiş dövrlərdə Yunanıstanda kibernetika gəmini idarə etmək bacarığı adlandı. Bir sözlə və çox yüz illərdən sonra Peloponnesin qədim sakinlərinin dili tələbat olaraq qalır.